توی پست قبلی گفتیم مکانیزم خوب باید تکرارپذیر، پیش‌فرض رفتار درست، و قابل سنجش باشه.
http://hlachin.ir/1404/02/17/intention_vs_mechnism_2
اما خیلی وقت‌ها، حتی با نیت خوب، مکانیزمهایی ساخته می‌شن که نه‌تنها کمکی نمی‌کنن، بلکه فضا رو ناکارآمدتر می‌کنن.
تو این پست ۴ اشتباه رایج در طراحی مکانیزم‌ها رو با مثال‌های واقعی از آمازون می‌خوام باهاتون به اشتراک بذارم 👇
🚫 ۱. مکانیزم نمایشی
🧨 مشکل: مکانیزمهایی که فقط ظاهر حرفه‌ای دارن ولی رفتار افراد رو تغییر نمی‌دن.
🔸 مثال: OKRهایی که نوشته می‌شن ولی نه کسی جدی‌شون می‌گیره، نه تصمیمی بر اساسشون گرفته میشه.
🧭 آمازون چه کرد؟ اصول رهبری‌شو وارد استخدام، ارزیابی، جلسات و تصمیم‌گیری کرد. مثلاً مصاحبه‌گرها باید با استناد به این اصول گزارش بدن.
✅ نتیجه: ارزش‌ها از شعار به رفتار تبدیل شدن.
🚫 ۲. مکانیزم تنبیهی
🔍 مشکل: مکانیزم به جای بهبود، تمرکزش روی پیدا کردن مقصره.
🔸 مثال: جلسات بررسی خطا که با این سؤال شروع می‌شن: "کی خراب کرده؟" نه اینکه "چه شد که این خطا پیش اومد؟"
🧭 آمازون چه کرد؟ در خطاهای فنی، جلسات blameless postmortem برگزار می‌کنه تا ایرادهای سیستمی کشف شن.
✅ نتیجه: آدمها اشتباه رو پنهان نمی‌کنن؛ ازش یاد می‌گیرن.
🚫 ۳. مکانیزم بدون مالک
🔍 مشکل: مکانیزم طراحی شده ولی هیچ‌کس مسئول به‌روزرسانی یا اجرای مداومش نیست.
🔸 مثال: فرم بازخوردی که فرستاده میشه ولی هیچ‌کس نگاهش نمی‌کنه، چه برسه به اینکه ازش چیزی یاد بگیریم.
🧭 آمازون چه کرد؟ هر مکانیزم یا سند تصمیم‌گیری، صاحب مشخص داره. تیم Bar Raiser هم مسئول کیفیت مستمر فرایند استخدامه.
✅ نتیجه: هیچ مکانیزمی رها نمی‌شه.
🚫 ۴. مکانیزم بدون داده
🔍 مشکل: مکانیزم اجرا میشه ولی کسی نمی‌دونه داره جواب میده یا نه.
🔸 مثال: اجرای فرایند آنبوردینگ بدون اینکه بفهمیم آیا استخدام‌های جدید واقعا آماده‌ی کار شدن یا نه.
🧭 آمازون چه کرد؟ برای هر مکانیزم، شاخص‌های input metrics داره؛ یعنی داده‌هایی که نشون می‌دن فرایند واقعا موثر بوده یا نه.
✅ نتیجه: اصلاح یا ادامه دادن هر مکانیزم بر اساس داده انجام میشه، نه حس.
📌 جمع‌بندی:
مکانیزم خوب مثل موتور خودکار عمل می‌کنه. از نیت شروع میشه، ولی بعد از مدتی خودش رفتار درست رو تولید می‌کنه — بدون نیاز به دخالت دائم مدیر.
مکانیزم بد؟ انرژی می‌گیره، ولی هیچ‌وقت به جایی نمی‌رسه.
🔍 شما تا حالا کدوم یکی از این اشتباه‌ها رو تو سازمان خودتون دیدین؟
